Prawo

NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA W UMOWACH KREDYTÓW FRANKOWYCH

Prawnicy Kancelarii Adwokackiej Łukasz Kret Adwokat od dawna stali na stanowisku, iż w wielu umowach kredytów frankowych stosowane były niedozwolone postanowienia umowne, tzw. klauzule abuzywne, które pozwalały na swobodne ustalanie kursu waluty przy spłacie rat kredytu. Powyższy zarzut podnoszony był w prowadzonych przez nas sporach sądowych. Stanowisko prezentowane przez prawników Kancelarii zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy w Warszawie. W uzasadnieniu wyroku wydanym dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie o sygn. akt V CSKP, Sąd Najwyższy wskazał, iż: „Postanowienia umowy (regulaminu), określające zarówno zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, jak i spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.”. Sąd stwierdził w uzasadnieniu również, że postanowienia umowy kredytu, które dają bankowi prawo do jednostronnego ustalenia kursów walut, uznać należy za nietransparentne i umożliwiające nieskrepowane działanie banku w danym zakresie. Tak skonstruowane postanowienia umowne według Sądu Najwyższego w Warszawie są sprzeczne dobrymi obyczajami, gdyż naruszają interesy konsumentów poprzez uzależnienie wysokości spłaty, które ma dokonać konsument od swobodnej decyzji banku.

ZWOLNIENIE Z OBOWIĄZKU PŁACENIA ALIMENTÓW NA DZIECKO

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci przewidują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Należy jednakże zauważyć, iż w wyżej wymieniona ustawa pozwala również na zwolnienie rodziców z obowiązku płacenia alimentów na dziecko. Dotyczy to sytuacji w , której posiadany przez dziecko majątek przynosi dochody, które wystarczają całkowicie pokrycie jego kosztów utrzymania i wychowania. W przypadku dziecka pełnoletniego rodzice mogą też uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

NAKŁADANIE KAR ZA WYKROCZENIA Z USTAWY PRAWO BUDOWLANE

Pracownicy organów nadzoru budowlanego  mają uprawnienia do nakładania grzywien za popełnione wykroczenia w drodze mandatów karnych. Wskazać bowiem należy, że rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia z dnia 16 października 2002 r. wydane na podstawie art. 95 § 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001 r. Nr 106, poz. 1148), wskazuje, że pracownicy organów nadzoru budowlanego są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 93 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.).  Zgodnie z wyżej wymienionym rozporządzeniem upoważnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego wydaje Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego w stosunku do pracowników Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego wykonujących czynności instrukcyjno-kontrolne. Na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego upoważnienie może również wydać właściwy wojewoda wobec pracowników wojewódzkich inspektoratów nadzoru budowlanego. Ponadto uprawnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 93 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane może również wydać na wniosek powiatowego inspektora nadzoru budowlanego właściwy wojewoda wobec pracowników powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego.
Każde upoważnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego powinno zawierać datę wydania wraz terminem jego ważności wraz z przywołaniem podstawy prawnej. Jednocześnie dany dokument powinien identyfikować organ, który je wydał przez jego oznaczenie. Ponadto upoważnienie powinno również wskazywać pracownika, któremu zostało udzielone przez podanie jego imienia i nazwiska oraz zajmowanego stanowiska służbowego, w tym również numer jego legitymacji służbowej wraz z określeniem wykroczeń, za których popełnienie pracownik jest upoważniony do nakładania grzywien. W upoważnieniu powinien być również dookreślony teren, na którym upoważnienie jest ważne. Ponadto powyższy dokument powinien być podpisane przez organ, który je wydał oraz opatrzony pieczęcią.
Osobie wobec, której nakładana jest grzywna w drodze mandatu karnego, upoważniony pracownik powinien wskazać jej wysokość, a także określić ukarane zachowanie stanowiące wykroczenie, w tym czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną. Ponadto sprawcę wykroczenia należy poinformować o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o konsekwencjach prawnych takiej odmowy.

ZMIANA WYROKU ROZWODOWEGO

W ramach wyroku rozwodowego są nie tylko rozstrzyga w kwestii dotyczącej żądania rozwiązania małżeństwa , ale również decyduje chociażby o władzy rodzicielskiej , czy też kontaktach rodziców z ich małoletnimi dziećmi. Rozstrzygnięcie sądu będą wiążące dla stron po uprawomocnieniu się wyroku. Nie znaczny to jednak, że nie można ich podważyć. Z biegiem czasu bowiem ulegają zmianie okoliczności na podstawie, których decydował sąd w chwili wydania wyroku. Sąd więc może ponownie rozważyć, czy wcześniej wydane postanowienia powinny ulec zmianie wobec zdezaktualizowania się faktów na podstawie, których został wydany prawomocny wyrok.

UMORZENIE POSTĘPOWANIA O WYKROCZENIE WSKUTEK UPŁYWY OKRESU PRZEDAWNIENIA

Jedna z przesłanek umorzenia postępowania została wskazana w pkt 4 §  1  art. 5 ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Zgodnie z tym przepisem nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy nastąpiło przedawnienie orzekania. W związku z powyższym należy przywołać tu art. 45. § 1 ustawy Kodeks wykroczeń, który wskazuje, że karalność wykroczenia ustaje jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Przy czym jeżeli w ciągu roku od czasu popełnienia wykroczenia wszczęto postępowanie, to karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. Pomimo wydawałoby się braku istnienia trudności w interpretacji powyższego artykułu, wystąpiły rozbieżne interpretacje w jego wykładni. Przywołać tu należy wyrok Sadu Najwyższego, która zapadł w dniu 11 kwietnia 2018 r. w sprawie o sygnaturze akt II KK 362/17, w którego uzasadnieniu uznano, że: ”  Zgodnie z art. 45 § 1 k.w. sprzed nowelizacji karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeśli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu. W związku z tym na podstawie poprzedniego brzmienia art. 45 § 1 k.w. termin przedawnienia wykroczenia zarzucanego J.W-P. upłynąłby dopiero w dniu 24 lipca 2017 r. Dlatego Sąd Okręgowy w P. powinien przyjąć termin przedawnienia wynikający z art. 45 § 1 k.w. po nowelizacji z 2017 r. Termin 2 – letni, o którym mowa w art. 45 § 1 k.w. powinien być liczony od daty wszczęcia postępowania, czyli od dnia 20 lipca 2016 r. Oznacza to, że ewentualne przedawnienie karalności mogłoby nastąpić w omawianym wypadku dopiero w dniu 20 lipca 2018 r.”. Powyższa wykładnia została jednak zakwestionowana przez Sąd Najwyższy jego późniejszym orzeczeniu. Mianowicie Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia  z dnia 8 maja 2019 r. wydanym w sprawie toczącej się pod sygn. akt III KK 678/18, wskazał sposób wykładni art. 45. § 1 ustawy Kodeks wykroczeń. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził, że: „Tym samym w zakresie sposobu liczenia terminu przedawnienia na gruncie art. 45 § 1 k.w. Sąd Najwyższy w tym składzie uznaje za trafne stanowisko przyjęte w wyroku SN z 13 grudnia 2018 r., IV KK 490/18. W wyroku tym uznano, że w przypadku wszczęcia postępowania przed upływem roku od daty popełnienia wykroczenia, dwuletni termin rozpoczyna swój bieg dopiero z chwilą zakończenia podstawowego rocznego terminu przedawnienia, do którego odnosi się użyte dwukrotnie w tym przepisie określenie „okres”. Za przyjęciem takiego rozumienia treści art. 45 § 1 k.w., w obecnym brzmieniu, przemawia zarówno literalne brzmienie tego przepisu jak i to, iż regulacja ta staje się analogiczna do rozwiązań w zakresie terminów przedawnienia karalności funkcjonujących w Kodeksie karnym i Kodeksie karnym skarbowym. Tym samym Sąd Najwyższy w tym składzie, orzekł odmiennie niż w wyroku z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. akt II KK 362/17 , w który wskazano, że termin dwuletni powinien być liczony od daty wszczęcia postępowania.
W szczególności zauważyć należy, że wszczęcie postępowania w sprawie nie stanowi „okresu”, jako że jest zdarzeniem jednorazowym z określoną data dzienną. Jest ono jednak istotne dla liczenia biegu podstawowego rocznego okresu między popełnieniem wykroczenia, a wszczęciem postępowania. Z jego upływem i w razie braku wszczęcia postępowania karalność wykroczenia ustaje. Jeżeli jednak w owym rocznym okresie dojdzie do wszczęcia postępowania, to karalność wykroczenia zostaje przedłużona i ustaje dopiero z upływem 2 lat od zakończenia pierwotnego okresu rocznego, liczonego od popełnienia wykroczenia. Tym samym w przepisie art. 45 § 1 k.w. wskazano w istocie dwa samoistne dla przedawnienia karalności wykroczenia okresy. Pierwszy, to liczony od daty wykroczenia do wszczęcia postępowania podstawowy termin roczny, w razie przekroczenia którego karalność wykroczenia ustaje. Drugi, to okres mający zastosowanie wobec wszczęcia postępowania w okresie roku od popełnienia wykroczenia. W tym ostatnim przypadku karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia pierwszego – rocznego okresu, a więc wynosi w istocie 3 lata od popełnienia wykroczenia.”.
Ponadto ustawodawca wskazała również, że w razie uchylenia prawomocnego rozstrzygnięcia, przedawnienie biegnie od daty uchylenia rozstrzygnięcia, oraz że w wypadku wszczęcia postępowania mediacyjnego czasu jego trwania, nie wlicza się do okresu przedawnienia. W przypadku gdy kara została już zasądzona orzeczeniem sądu , to nie podlega ona wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata.

KARA GRZYWNY ZA BRAK USTANOWIENIA KIEROWNIKA BUDOWY

Zgodnie z art. 93 pkt 4 ustawy Prawo budowlane pod groźbą kary grzywny inwestor zobowiązany jest ustanowić kierownika budowy w przypadku robót budowlanych objętych decyzją o pozwoleniu na budowę. Dotyczy to również budowy, o której mowa w puntach od 1 do 4 art. 93 , przed której rozpoczęciem inwestor powinien zapewnić sporządzenie projektu technicznego. Przy czym ponadto inwestor pod groźbą kary grzywny zobowiązany będzie ustanowić kierownika budowy w przypadku budowy podbudowy słupowej dla telekomunikacyjnych linii kablowych, stacji regazyfikacji LNG o pojemności zbiornika magazynowania gazu do 10 m3 oraz instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych. Wskazany obowiązek wraz z towarzyszącą mu sankcją karną będzie również obowiązywał w przypadku instalowania wewnątrz i na zewnątrz użytkowanego budynku instalacji gazowych oraz instalowania mikroinstalacji biogazu rolniczego, o której mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, tj. instalacji odnawialnego źródła energii o rocznej wydajności biogazu rolniczego do 200 tys. m3. Inwestor dopuści się również naruszenia art. 93 pkt 4 ustawy Prawo budowlane, gdy nie ustanowi kierownika budowy, w przypadku przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której budynek jest usytuowany, a także w przypadku robót budowlanych objętych decyzją o legalizacji budowy, która zatwierdza projekt budowlany albo projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz zezwala na wznowienie budowy, jeżeli budowa nie została zakończona oraz w przypadku robót budowlanych objętych decyzją o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4 ustawy Prawo budowlane. Ustawodawca wskazał jednak, że organ administracji architektoniczno-budowlanej może wyłączyć, w drodze decyzji, obowiązek ustanawiania kierownika budowy, jeżeli jest to uzasadnione nieznacznym stopniem skomplikowania robót budowlanych lub innymi ważnymi względami.

ODMOWA PRZYJĘCIA MANDATU KARNEGO

W przypadku, gdy sprawca wykroczenia odmówi przyjęcia mandatu karnego, do sądu kierowany jest wnioskie o ukaranie. Ten sam wniosek zostanie również złożony, gdy nie będzie uiszczona w wyznaczonym terminie grzywna nałożona mandatem zaocznym.
Wniosek o ukaranie powinien zawierać dane personalne obwinionego, tj. jego imię i nazwisko oraz adres, a także inne dane niezbędne do ustalenia jego tożsamości. Nadto podaje się miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miarę możności, dane o jego warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych. Wniosek o ukaranie powinien również zawierać informacje dotyczące wykroczenia popełnionego przez obwinionego, tj. określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz przepisów, pod które zarzucany czyn podpada. Jeżeli oskarżyciel powołuje się we wniosku o ukaranie na uprzednią karalność obwinionego, to powinien on również zamieścić dane dotyczące uprzedniego skazania sprawcy czynu za podobne przestępstwo lub wykroczenie. Powinny być również wskazane dowody obciążające sprawcę czynu, w tym materiały czynności wyjaśniających lub postępowania przygotowawczego, a także, do wiadomości sądu, adresy świadków i pokrzywdzonych. We wniosku o ukaranie powinna się również znaleźć informacja o osobach pokrzywdzonych czynem obwinionego, w tym wysokość wyrządzonej im szkody. Niezbędne jest również określenie sądu właściwego do rozpoznania sprawy. We wniosku powinna zostać zawarta informacja, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym. Na końcu wniosek o ukaranie powinien wskazywać imię i nazwisko oraz podpis osoby go sporządzającej wraz ze wskazaniem zajmowanego stanowiska. W załączeniu powinien dołączony odpis wniosku dla każdego z obwinionych.

ZAKAZ PROWADZENIA POSTĘPOWANIA KARNEGO W POSTACI REI IUDICATA

W przypadku, gdy postępowanie karne o ten sam czyn toczyło się już wobec sprawcy przestępstwa, należy uznać, iż dalsze prowadzenie postępowania karnego nie powinno mieć miejsca i powinno zostać na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzone. Również, gdy zostanie ustalone w postępowaniu karnym , iż toczy się już inne postępowanie karne o ten sam czyn zabroniony, to również powinien mieć zastosowanie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. Wskazaną podstawą umorzenia postępowania karnego zajmował Sąd Najwyższy, który między innymi w swoim wyrok z dnia 15 października 2008 r. wydanym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt IV KK 118/08 stwierdził, że: „ Przy sposobności Sąd Najwyższy przypomina, że zakaz prowadzenia postępowania w postaci rei iudicate zachodzi wówczas, gdy uprzednio zakończone zostało prawomocnie postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby, zaś nowe postępowanie pokrywa się z przedmiotem postępowania w sprawie już zakończonej, a także gdy jego przedmiot jest częścią przedmiotu osądzonego w sprawie już zakończonej (por. wyrok SN z 12 lutego 1974 r., PiP 1-2/1976, poz. 269). Przyjęcie odmiennej kwalifikacji prawnej czynu nie otwiera możliwości ponownego postępowania. Nowe postępowanie nie jest także dopuszczalne w razie uprzedniego niepełnego rozpoznania sprawy. Powaga rzeczy osądzonej nie pozwala na ponowne postępowanie przeciwko tej samej osobie o ten sam przedmiot odpowiedzialności prawnej, innymi słowy o ten sam czyn w znaczeniu prawnym.”.